Skrzynia CVTprzybiera różne nazwy handlowe, np. Multitronic dla marki Audi. W przeciwieństwie do tradycyjnych rozwiązań automatycznych liczba biegów jest tutaj – w teorii – nieskończona, stąd mowa o brak stopni pośrednich (jest minimum oraz maksimum). Dowiedz się więcej na temat przekładni CVT!
Zasada działania skrzyni CVT? Czym się wyróżnia?
Specjalnie opracowana budowa sprawia, że skrzynia biegów CVT pozwala na optymalne wykorzystanie mocy jednostki napędowej samochodu. Wynika to z faktu, iż dobiera ona w zautomatyzowany sposób przełożenie tak, by utrzymać obroty silnika na odpowiednim poziomie. Dla normalnej jazdy może to być 2000 obr./min, lecz przy przyspieszaniu mogą one być podniesione do poziomu, na którym silnik osiąga maksymalny moment obrotowy. Warto zaznaczyć, że mechanizm doskonale sprawdza się zarówno przy zasilaniu benzyną, jak i olejem napędowym, a nawet w autach hybrydowych.
Budowa i działanie bezstopniowej skrzyni biegów CVT
Jednym z zasadniczych elementów, o które opiera się budowa oraz działanie każdej nowoczesnej bezstopniowej skrzyni biegów CVT jest para kół stożkowych (zdawcze oraz sprzęgła) nazywana wariatorem. Skomplikowana konstrukcja jest złożona również z mechanizmu przeniesienia napędu poprzez pasek z wytrzymałej stali. Ma on postać łańcucha zbudowanego z kilkuset ogniw. Są one specjalnie dobrane w zakresie grubości, szerokości, a nawet kąta zbieżności. Nowatorskie rozwiązania technologiczne nie mogłyby jednak funkcjonować prawidłowo bez udziału elektroniki.
Centralnym elementem, który dobiera parametry, z jakimi pracuje przekładnia bezstopniowa CVT samochodu jest specjalny sterownik skrzyni automatycznej. Sprawdza on położenie pedału przyspieszenia, a także szybkość poruszania się pojazdu oraz stałą prędkość obrotową jednostki napędowej. Na tej podstawie zarządza ruchem wariatora, zbliżając lub oddalając koła stożka od siebie. W ten sposób modyfikuje ich średnicę roboczą, a w konsekwencji zmienia aktualnie wykorzystywane przełożenie. Mechanizm działa analogicznie do rowerowej przerzutki, jednakże w tym wypadku nie mamy ograniczeń pośrednich biegów w postaci kół zębatych.
Zastosowania przekładni CVT w nowoczesnych samochodach
Ze względu na specyfikę działania przekładni CVT, skrzynia automatyczna bezstopniowa znajduje zastosowanie głównie w nowoczesnych samochodach o niewielkich rozmiarach, a co za tym idzie niskiej masie własnej. Mają one zazwyczaj silniki o małej mocy i niewysokim maksymalnym momencie obrotowym. Dzięki temu pasy lub łańcuchy transmitujące napęd nie podlegają nadmiernym obciążeniom, co pozwala tworzyć mechanizmy przekładniowe o wysokiej niezawodności. Za optymalne uznaje się tutaj pojazdy wyposażone w układy silnikowe o momencie na poziomie ok. 200 Nm.
Przekładnia CVT w autach z napędem 4×4
Innowacyjne skrzynie biegów CVT są montowane również w dużych samochodach z napędem 4×4, czego przykładem są modele produkowane przez japońską markę Mitsubishi. Wykwalifikowani inżynierowie rozwinęli je do tego stopnia, że doskonale sprawdzają się w autach o rozmiarach porównywalnych z większymi pojazdami dostawczymi czy ciężarowymi. Rozwiązania tej klasy znajdują ponadto wykorzystanie w jednośladach, m.in. motocyklach. Pierwszy skuter wyposażony w tego rodzaju mechanizm przekładniowy wszedł na rynek już w 1938 r.
Zalety przekładni bezstopniowej CVT
Jedną z największych zalet przekładni bezstopniowej CVT jest możliwość obniżenia zużycia paliwa. Oszczędności zobaczysz szczególnie wtedy, jeśli będziesz kierował się zasadami ekonomicznej jazdy i przewidywał sytuację na drodze. Oczywiście bardziej dynamiczne korzystanie z pedału gazu z pewnością wpłynie na spalanie, niezależnie od tego, czy w samochodzie zamontowano skrzynię automatyczną, czy manualną. Kolejną korzyścią jest możliwość obniżenia kosztów eksploatacji w autach wyposażonych w silniki generujące wysoki moment obrotowy, czyli m.in. w dieslach.
Często wymienianą zaletą, którą z pewnością zauważysz w trakcie jazdy po mieście, jest płynność jazdy i szybkie zmienianie kierunku jazdy przód-tył.
Wady CVT skrzyni
Do wad należy zaliczyć nieco głośniejszą pracę bezstopniowej przekładni CVT w porównaniu do konwencjonalnego automatu. Jest ona również związana z odgłosami wydostającymi się z komory silnika, generowanymi przez jednostkę napędową (mimo że prędkość jazdy jest w przybliżeniu stała). Wielu kierowców zwraca też uwagę na awaryjność skrzyń, jednakże nierzadko wynika ona nie z samej konstrukcji, lecz nieprawidłowej eksploatacji oraz serwisu.
Najczęstsze awarie automatycznej skrzyni biegów CVT (skrzyni e-CVT)
Jedną z najczęściej występujących usterek, z jakimi możesz się spotkać w przypadku automatycznych skrzyń CVT, jest nadmierne zużycie pasa transmisyjnego (lub łańcucha). Stopniowemu zużyciu podlegają także koła, z których zbudowany jest układ wariatora, stanowiący najważniejszy element przekładni bezstopniowej.
Na szybsze pojawienie się awarii ma przede wszystkim wpływ nadmierne eksploatowanie układu, tj. dynamiczna, sportowa jazda czy gwałtowne przyspieszenia. Z tego względu nie powinieneś wykorzystywać auta ze skrzynią CVT do jazdy po torze lub ulicznych wyścigów. Ważna jest również regularna wymiana oleju przekładniowego, gdyż przepracowana substancja smarna zwiększa siły tarcia wewnątrz przekładni automatycznej, a w konsekwencji jej szybsze zużycie. Warto zwrócić uwagę, iż wiele problemów zostało wyeliminowanych w najnowszych mechanizmach oznaczanych e-CVT, stosowanych w pojazdach hybrydowych.
Koszty eksploatacji i naprawy skrzyni bezstopniowej CVT
Wysokie koszty eksploatacji i naprawy skrzyni CVT to jedne z najczęstszych argumentów, jakimi kierują się przeciwnicy tego rodzaju rozwiązań. Czy powinieneś przyjąć ich argumentację? Niekoniecznie, gdyż najczęściej problemy wynikają z nieprawidłowej eksploatacji jednostki przekładniowej, a jednocześnie serwisowania auta u niezaufanych mechaników. Efektem takiego postępowania są kosztowne usługi, które wiążą też ze znaczną ceną części zamiennych.
Pamiętaj, że opisywane skrzynie biegów CVT są zazwyczaj nieco mniej trwałe, niż konwencjonalne automatyczne przekładnie stosowane w nowoczesnych konstrukcjach samochodów osobowych. Pozwalają one jednak na płynniejszą jazdę i przyspieszanie, a jednocześnie charakteryzują się dużo niższym spalaniem przy zachowaniu zasad „eco drivingu”. Ich istotną częścią jest specjalny sterownik elektroniczny, który może ulec awarii wskutek przedostawania się wilgoci do wnętrza układu albo skoków napięcia związanych podłączaniem prostownika do ładowania akumulatora.
Praktyczna i funkcjonalna skrzynia biegów CVT
Polecana przez wielu doświadczonych mechaników i właścicieli warsztatów mechaniki pojazdowej praktyczna i funkcjonalna skrzynia biegów CVT stanowi doskonały wybór dla wielu osób. Jej zalety szczególnie docenią użytkownicy pojazdów poruszających się głównie po mieście. Prawidłowo eksploatowana automatyczna przekładnia bezstopniowa cechuje się długą żywotnością i bezawaryjnym działaniem.