Czy spawanie plastiku nie brzmi nieco dziwnie? Chociaż na pierwszy rzut oka może to wywoływać zdziwienie, takie łączenie elementów jest w pełni zgodne ze sztuką. Tę metodę wykorzystuje się w budownictwie, motoryzacji czy przemyśle. Spawać te elementy możesz również w przydomowym garażu lub warsztacie. Podpowiadamy, czego potrzebujesz, byś mógł przystąpić do pracy. Sprawdź, co robić krok po kroku, aby zespawać elementy swojego auta!
Klejenie plastiku i inne sposoby łączenia tworzyw
Zwykle elementy z tworzyw sztucznych łączy się przy użyciu kleju. Dotyczy to szczególnie małych przedmiotów, które nie są narażone na większe przeciążenia. Kleje wykorzystuje się też w przypadku tworzyw, od które nie muszą być szczególnie szczelne ani estetyczne. Jak skleić plastik innymi metodami? Można wykorzystać do tego zgrzewarki z klamrami, które umieszcza się między dwoma rozdzielonymi elementami. Pod wpływem przepływającego prądu spinka topi się wewnątrz i powstaje trwałe połączenie.
Zgrzewanie i spawanie plastiku
Oprócz tego powszechną praktyką (np. w hydraulice) jest zgrzewanie plastiku. To proces polegający na rozgrzaniu dwóch przedmiotów i zespoleniu ich ze sobą pod wpływem nacisku. Tak łączy się chociażby rurki PP lub PVC ze sobą lub z elementami kolankowymi czy rozgałęźnikami. Ostatnie rozwiązanie to spawanie plastiku. Nie odbiega ono od tradycyjnego łączenia metali. Spoiwo z tworzywa sztucznego umożliwia wykonanie trwałego zespolenia dwóch lub większej liczby elementów. I właśnie na tej metodzie skupimy się w naszym artykule.
Temperatury spawania tworzyw sztucznych
Fundamentalne znaczenie ma dobór parametrów pracy urządzenia do wykonywanego zespolenia. Aby to zrobić, trzeba znać tworzywo sztuczne poddawane spawaniu i jego temperaturę topnienia. Najpopularniejsze z nich przedstawiono poniżej:
- PE (polietylen) – 110°C-180°C;
- PP (polipropylen) – 160°C;
- PVC (polichlorek winylu) – 180°C-270°C;
- PC (poliwęglan) – 230°C;
- ABS (akrylobutylostyren) – 240°C;
- PA (poliamid) – 255°C;
- PTFE – 325°C.
Rodzaj spoiwa i elektrody do spawania
Elektroda musi być zawsze wykonana z tego samego tworzywa, co przedmioty poddawane spawaniu plastiku. W innym wypadku cała praca pójdzie na marne i łącznie nie zostanie wykonane odpowiednio. Jeśli chcesz spawać, musisz wybrać też właściwą szerokość spoiwa, aby zachować szczelność i wytrzymałość połączenia. Ten parametr ma również związek z wielkością dyszy do szybkiego spawania.
Sprzęt spawalniczy w warsztacie
Jaka spawarka jest odpowiednia? Wszystko zależy od poziomu zaawansowania operatora i częstotliwości realizowania spawów. Najprostsze urządzenia, które również można nazwać opalarkami, nie powinny kosztować więcej niż 100 zł. Zwykle mają w zestawie dysze do różnego rodzaju spoiwa i są zasilane sieciowo. Spawanie wykonasz też spawarkami gazowymi na nabój. Są też urządzenia akumulatorowe, a także profesjonalne stacje spawalnicze do wykorzystania w zakładach usługowych. Spawanie nimi wymaga wprawy. Cena tych sprzętów sięga kilku tysięcy złotych.
Akcesoria pomocnicze do spawania tworzyw termoplastycznych
O czym mowa w tym przypadku? Naprawa plastiku wymaga nie tylko spawarki, lecz również narzędzi do szlifowania powierzchni. Zwykle wystarczają wąskie i szerokie skrobaki, a także elektryczna szlifierka z końcówkami do tworzyw sztucznych. Przy ich użyciu zdejmiesz utlenioną powierzchnię i przygotujesz ją do spawania.
Umiejętności
Trudno, abyś miał praktykę w spawaniu, jeśli wcześniej nie pracowałeś przy użyciu spawarki. Nie masz się jednak czym martwić, bo po przeczytaniu tego poradnika będziesz wiedział, jakich błędów się wystrzegać i w jaki sposób wykonywać spawy. Do nauki wystarczą ci najprostsze urządzenia, którymi wykonasz spawanie tworzyw.
Spawanie plastiku krok po kroku
Jest kilka spraw, które trzeba poruszyć, zanim zabierzesz się za stworzenie swojego pierwszego spawu z tworzywa sztucznego. Sprawdź, co musisz robić po kolei, gdy już postanowiłeś brać się do pracy.
Spawanie ABS i innych tworzyw – przygotowanie podłoża
Nie da się dobrze połączyć ze sobą elementów bez ich wcześniejszego wyczyszczenia. Tyczy się to nie tylko plastików, lecz także metali. Spawanie rozpocznij więc od wyczyszczenia powierzchni. Jeśli trzeba, możesz nawet ją umyć. Może to mieć znaczenie szczególnie w przypadku przedmiotów, w których obecne były oleje czy płyny. Po dokładnym osuszeniu musisz też zdjąć wierzchnie tlenki z elementu. Zeszlifowanie i delikatne zmatowienie przedmiotów sprawi, że element spawany będzie skutecznie łączył się ze spawem. Wykorzystaj do tego skrobaki i szlifierkę. Na samym końcu dokładnie odpyl powierzchnię.
Spawanie plastiku lutownicą i spawarką – początkowe łączenie elementów
Jeśli przedmioty nigdy nie były ze sobą zespolone, warto wykonać najpierw ich wstępne łączenie. W tym celu wykorzystaj dyszę wstępnego spawania ze specjalnym klinem, który wejdzie między przylegające do siebie materiały. To pozwoli ci na początkowe ustabilizowanie przedmiotów i przygotowanie stanowiska do spawania głównego przy udziale spoiwa plastikowego. Zanim wykonasz spawanie elementów wykonanych z tworzyw sztucznych ustaw urządzenie na żądaną temperaturę topnienia tworzywa i poczekaj, aż końcówka się nagrzeje. Dobrze jest wykonywać spaw jednym ruchem bez odrywania elementu od przedmiotów spawanych. Staraj się trzymać spawarkę pod stałym kątem najlepiej 45°.
Klejenie plastiku na gorąco – spawanie zasadnicze
Teraz pora na wykonanie głównego spawu.
- Odmierz potrzebną długość spoiwa z zachowaniem kilkucentymetrowego zapasu. Dobrze będzie, jeśli masz końcówkę szybkiego spawania, bo w ten sposób aplikacja spoiwa będzie najdokładniejsza.
- Rozgrzej urządzenie i umieść element wewnątrz. Możesz wypuścić spoiwo nieco poza obrys, aby w miejscu braku łączenia tworzywo miało idealny styk z powierzchniami łączonymi.
- W dalszej kolejności powolnymi, ale jednostajnymi ruchami przesuwaj spawarkę wzdłuż pęknięcia.
Naprawa plastiku spawaniem wahadłowym
Jeśli nie masz do dyspozycji końcówki szybkiego spawania lub nie jest ona praktyczna w przypadku danej metody spawania, lepiej wybrać sposób wahadłowy. Tworzywa spoinowe trzeba tu podawać i uplastycznić ręcznie. Pamiętaj, o zgrzewaniu elementów od spodu, aby powierzchnie mogły się ze sobą złączyć. W tej metodzie naprawiania koniecznie trzeba również uwzględnić właściwy docisk spoiwa, bo w innym wypadku spaw puści.
Końcowa obróbka spawów
Po wystygnięciu wszystkich części możesz przejść do przeszlifowania ich. W tym celu posłuż się skrobakami lub szlifierką elektryczną i pozbądź się nadmiarów spawów. Jeśli próbowałbyś wykonać tę czynność na gorących spawach, mogłyby one przerwać swoją ciągłość. Dlatego lepiej poczekać do ich przestygnięcia.
Błędy podczas spawania plastiku, których należy unikać
Jest kilka podstawowych pomyłek, które zdarzają się nawet doświadczonym spawaczom. Oto one:
- źle rozpoznane tworzywo sztuczne;
- niedokładnie wyczyszczona powierzchnia;
- nieprawidłowa siła docisku;
- ogrzewanie tylko jednego z elementów.
Źle rozpoznane tworzywo sztuczne
W tym przypadku trudno będzie ci ustawić właściwą temperaturę na spawarce. A to może spowodować zbyt szybkie topnienie elementów i przepalenie spawu. Spawanie plastiku przy niewłaściwie zidentyfikowanym tworzywie stwarza ryzyko złego doboru elementu łączącego. A wtedy cała praca pójdzie na marne, bo przedmioty nie połączą się ze sobą.
Niedokładnie wyczyszczona powierzchnia
Plastik łączy się ze sobą dobrze, ale bez udziału zanieczyszczeń stałych. Dlatego przed rozpoczęciem prac postaraj się dobrze wyczyścić i zeskrobać powierzchnię przedmiotów spawanych. W innym przypadku nawet idealnie dobrana temperatura i tworzywo spoiwa na nic się zdadzą. Spaw odklei się po kilku chwilach, a w optymistycznej wersji stanie się to po kilku minutach.
Nieprawidłowa siła docisku
To może się zdarzyć szczególnie na początku nauki spawania plastików. Przepalisz wiele tworzyw, zanim wyczujesz, z jaką siłą powinieneś je dociskać do powierzchni. Jeśli docisk będzie zbyt lekki, wówczas elementy nie połączą się ze sobą. Zbyt duża siła może zaś spowodować zagłębianie się końcówki do spawania wewnątrz przedmiotów.
Ogrzewanie tylko jednego z elementów
Jakość połączenia zależy także od tego, jak ogrzewasz elementy. Podczas procesu spawania staraj się jednakowo ogrzewać spoiwo i tworzywo podlegające łączeniu. Jeśli zrobisz inaczej i ogrzejesz tylko jedno z nich, nastąpi jedynie delikatne przyklejenie się ich do siebie. Po krótkim czasie z łatwością będzie można oderwać od siebie te elementy bez większego wysiłku.
Gdzie najczęściej przydaje się spawanie plastiku?
Dla użytkownika pojazdu zwykle spawanie tego rodzaju tworzywa przydaje się w momencie uszkodzenia zderzaków. Oczywiście, jeśli części rozsypały się w drobny mak, to nie sposób tak je połączyć, by zachować ich dotychczasowy kształt i funkcje. Jednak po uderzeniu, które wywoła długie pęknięcie bez większych uszczerbków, spawanie zderzaka ma sens. To samo można powiedzieć o uchwytach mocujących reflektory i inne elementy wyposażenia auta, których wymiana jest bardzo kosztowna.
Cena spawania plastików – ile to kosztuje?
Jeśli nie jesteś w stanie wykonać takiej naprawy samodzielnie, spawanie plastikowego zderzaka może cię kosztować przynajmniej 200 zł. Im starsze auto, tym mniej opłaca się zlecać wykonywanie takich napraw. Koszt zamiennika z popularnego szrotu może nawet nie przekraczać ceny spawania, a pamiętaj, że w koszt musisz też wliczyć malowanie elementu. W wielu przypadkach spawanie będzie o wiele tańsze niż zakup nowego elementu. Jednak to, jak będzie w twoim przypadku, musisz ustalić samodzielnie.
Spawarka do plastiku a trwałość połączenia
Powszechnie stosowaną metodą łączenia elementów jest właśnie spawanie. Przedmioty codziennego użytku, a także przemysłowe maszyny i urządzenia są łączone w całość w ten sposób. Trwałość spawu będzie zadowalająca, jeśli unikniesz wspominanych przez nas błędów podczas spawania tworzywa sztucznego w wysokiej temperaturze. Trzeba nabrać sporej wprawy w wykorzystywaniu spawarki, dobieraniu temperatury i posługiwaniu się akcesoriami, aby efekt był trwały. Łączenie plastików poprzez spawanie wykorzystuje się np. w hydraulice, a zespolone rury o sporych przepływach funkcjonują latami.
Jeśli chcesz zespawać zderzak samodzielnie, zakup wszystkich akcesoriów może nie być opłacalny. Inaczej jest, jeżeli w przyszłości będziesz chciał wykonywać tego rodzaju usługi nawet sporadycznie. Wtedy samodzielne spawanie elementów plastikowych i zakup sprzętu jak najbardziej ma sens. Jeśli nie masz narzędzi, wprawy i czasu, lepiej oddać uszkodzony element do specjalistycznego zakładu.