W skład zespołu zabezpieczeń biernych samochodu wchodzi m.in. poduszka powietrzna. Jej zadaniem jest amortyzowanie głowy i innych części ciała osób, które podczas kolizji znajdują się w pojeździe. Z tego tekstu dowiesz się, gdzie w aucie znajdują się te mechanizmy, co steruje poduszkami i jak sobie poradzić z ich awarią. Wsiadaj z nami i poszerz swoją wiedzę motoryzacyjną!
Czym jest poduszka powietrzna w samochodzie?
Jak wspomnieliśmy już na wstępie, poduszka powietrzna zalicza się do tych części, które mają chronić zdrowie i życie osób znajdujących się w aucie podczas wypadku. Dawniej nie była montowana we wszystkich pojazdach. Dzisiaj jest obowiązkowym mechanizmem w autach i zapewnia dodatkowy poziom bezpieczeństwa.
Składa się ona z 3 zasadniczych elementów konstrukcyjnych. Są to:
- zespół aktywacyjny;
- zapalnik z paliwem stałym;
- poduszka napełniana gazem.
Jak działają poduszki powietrzne w samochodzie?
Dzisiejsze systemy bezpieczeństwa z airbagami są rozbudowane pod kątem pirotechnicznym i elektromechanicznym. Na podstawie sygnałów z czujników zderzenia sterownik poduszek otrzymuje i interpretuje sygnał o nagłej zmianie prędkości pojazdu. Decyduje on, czy wytracenie prędkości jest skutkiem wjechania w przeszkodę i aktywuje zbiornik z paliwem stałym generującym gaz. Poduszka powietrzna odpowiadająca strefie uderzenia zostaje uruchomiona i wypełnia się nieszkodliwym gazem, którym najczęściej jest azot. Gaz uchodzi na zewnątrz, gdy kierowca lub pasażer oprze się o element bezpieczeństwa.
Historia poduszki bezpieczeństwa
John Hetrick i Walter Linderer stworzyli systemy zabezpieczające, które działały przy użyciu poduszek. Co ciekawe, obaj działali niezależnie od siebie, a ich wynalazki powstały niemal jednocześnie i były do siebie bardzo podobne. Patenty były innowacyjne pod kątem ochrony zdrowia i życia kierowcy, jednak miały pewne wady. Modyfikacje, które wprowadził Allen Breed, sprawiły poduszka powietrzna stała się szybsza w działaniu, bezpieczniejsza i bardziej czuła na uderzenia. Obecnie stosowane układy bazują na jego rozwiązaniach, które zostały wprowadzone w życie w latach 60. ubiegłego wieku.
Pierwsze poduszki powietrzne w samochodzie
Zaraz po wynalezieniu opisywanych systemów bezpieczeństwa General Motors i Ford mocno zainteresowały się patentami. Minęło jednak dość sporo czasu, zanim wynalazek był na tyle sprawny i efektywny, aby można go było montować w pojazdach. Dlatego w autach osobowych poduszka powietrzna zagościła nie w latach 50. ani nawet 60., ale dopiero w 1973 roku. Wprowadziła ją firma Oldsmobile, która produkowała auta wyższych segmentów i samochody luksusowe. Z czasem przestała istnieć, ale poduszka jako system przetrwała i stała się niemal obowiązkiem na pokładzie każdego auta.
Kiedy wystrzeli poduszka powietrzna w aucie?
Gwałtowne wytracenie prędkości po uderzeniu w przeszkodę jest interpretowane przez system bezpieczeństwa jako zagrożenie dla kierowcy i pasażerów. Kluczowe w nowoczesnych autach jest to, w jakiej pozycji względem przeszkody znajduje się samochód. Od tego zależy reakcja poduszek czołowych, bocznych, środkowych czy kurtyn. Kiedy nastąpi wybuch poduszki powietrznej? Do wystrzału poduszek konieczne jest gwałtowne zmniejszenie prędkości poruszania się pojazdu. Bez tego sprawny element nie może zostać uruchomiony.
Czy stara poduszka powietrzna wystrzeli?
Takie pytanie mogą zadawać sobie posiadacze starszych pojazdów. Często umieszczano w nich poduszkę powietrzną w kierownicy i na desce rozdzielczej. Jednak bezszkodowa jazda sprawia, że system nie jest uruchamiany przez wiele lat. Pierwotnie producenci pojazdów zaznaczali, że airbag powinien być wymieniany co 10-15 lat. Miało się to wiązać z ryzykiem uszkodzenia generatora gazu i utratą właściwości samego materiału poduszki. Po latach jednak musieli oni zmienić zdanie na ten temat. Nawet starsze systemy bezpieczeństwa zadziałają więc bez problemu.
Dlaczego poduszka powietrzna mimo lat ma niemal 100% skuteczności?
Wpływ na to mają materiały. Poduszka powietrzna powstaje z połączenia bawełny z syntetycznymi i bardzo trwałymi tworzywami. To powoduje, że nawet po upływie wielu lat nie traci ona szczelności. Co jeszcze zapewnia jej skuteczność? Umieszczenie systemów sterujących i generatora pod elementami wnętrza pojazdu to gwarancja ochrony przed wilgocią, która mogłaby destrukcyjnie wpływać na działanie systemu w kluczowym momencie. Osoby zajmujące się utylizacją poduszek powietrznych w starych autach stwierdzają, że procent niewystrzeliwujących egzemplarzy jest marginalny.
Czy wystrzelenie poduszki powietrznej jest bezpieczne?
Jaka jest najczęstsza obawa kogoś, kto jeszcze nigdy nie spotkał się twarzą z poduszką powietrzną? Kierowcy mogą bać się, że przednia pokrywa kierownicy, która jest wykonana z plastiku lub innego tworzywa, uderzy ich w twarz. Musi ona przecież jakoś wydostać się na wierzch, a kryje ją wierzch klaksonu. Jednak airbagi zostały zaprojektowane tak, że podczas wybuchu poszycie kierownicy zostaje rozerwane na części od środka i odchylane na boki. Można to łatwo zauważyć, obserwując filmy z testów zderzeniowych. Jeśli uderzysz twarzą, nie obawiaj się więc spotkania z plastikiem. Ono ci nie grozi.
Co jeszcze wpływa na bezpieczeństwo poduszek powietrznych?
Są jeszcze przynajmniej dwie rzeczy związane z airbagami, o których warto wspomnieć w kontekście komfortu kierowcy i pasażerów. Poduszka powietrzna ma wentyle, którymi wypełniający wnętrze gaz pod ciśnieniem ulatnia się na zewnątrz. To rozwiązanie, które zastosowano w trosce o zdrowie obecnych w aucie osób. Bez tego głowa i inne części ciała pod wpływem siły bezwładności z impetem uderzyłyby w ekstremalnie twardy worek wypełniony gazem. To mniej więcej podobne uczucie, jak przyjęcie na twarz pędzącej piłki nożnej.
Komfort poduszek powietrznych a czas ich aktywacji
Kolejna istotna sprawa to reakcja systemu na uderzenie auta w przeszkodę. Nawet przy niewielkich prędkościach rzędu 50-60 km/h ciało ludzkie (a w szczególności głowa) gwałtownie porusza się w stronę kierownicy i deski rozdzielczej. Dlatego poduszka powietrzna zazwyczaj jest w pełni napełniona gazem po ok. 40 milisekundach. To mniej niż mrugnięcie okiem. To bezcenna pomoc dla osoby bezwładnie poruszającej się w stronę twardych elementów pojazdu.
Wystrzelone poduszki powietrzne – co z nimi zrobić?
Jeśli po wypadku poduszki powietrzne zostały aktywowane w twoim aucie, na pewno masz się z czego cieszyć. Prawdopodobnie uchroniły cię przed poważnymi skutkami uszkodzenia ciała. Jednak podczas naprawy pojazdu konieczne jest również zajęcie się regeneracją lub wymianą samego systemu bezpieczeństwa. Niestety, zabieg ten nie ogranicza się jedynie do montażu nowego naboju pirotechnicznego i poduszek. Konieczna jest również wymiana:
- zniszczonych elementów wnętrza;
- plastików;
- pasów bezpieczeństwa;
- kierownicy i wszystkiego, co na skutek aktywacji zostało uszkodzone.
W ASO taki zabieg to przynajmniej kilkanaście tysięcy złotych (w zależności od auta).
Kontrolka poduszki powietrznej a naprawa po wystrzale
Auta trafiające do Polski mają nieraz „ciekawą” historię wypadkową. Oczywiście, nieuczciwe osoby chcą zamaskować te informacje. Nie wymieniają elementów systemu bezpieczeństwa, ale omijają czujniki i sterownik. W jaki sposób? Poduszka powietrzna zostaje zastąpiona atrapą, a w skrajnych wypadkach gazetami (!). Sama kontrolka omijana jest dzięki podłączeniu do czujnika np. ładowania akumulatora. Możliwe jest też zamontowanie opornika, który oszukuje diagnostykę elektroniczną i imituje prawidłowe działanie systemu.
Jak dowiedzieć się, czy masz poduszki powietrzne w aucie?
Niestety, w wielu przypadkach to, czy ktoś dopuszcza się takich praktyk, jest niemożliwe do sprawdzenia. Są jedynie dwa wyjścia służące do zweryfikowania rzeczywistej obecności airbagów w samochodzie. Pierwsza opcja to kontrola komputerem diagnostycznym. Jeśli nieuczciwy mechanik nie zadał sobie trudu zainstalowania rezystora, a jedynie zamienił podłączenie kontrolek, wyjdzie to po sprawdzeniu komputera. Nie zawsze jest to jednak możliwe.
Co zrobić, jeśli koniecznie chcesz sprawdzić stan poduszek powietrznych?
Dlatego jedynym w 100% pewnym sposobem jest demontaż elementów wnętrza. W ten sposób można dostać się do poduszek. Jest to jednak bardzo kosztowna usługa. Niewielu właścicieli aut decyduje się na taki krok, by jedynie sprawdzić obecność poduszek powietrznych. Jednak tylko ta metoda jest w stanie dać ci pełną wiedzę na temat stanu auta.
W obecnie produkowanych autach poduszka powietrzna jest zamontowana w wielu miejscach. W najnowocześniejszych pojazdach jest od kilku do nawet kilkunastu poduszek. Chronią one kierowcę i pasażerów niemal z każdej strony. To oczywiście recepta na podniesienie bezpieczeństwa przebywających wewnątrz osób. Jaka jest wada tego systemu? Często jest nią hałas powstały na skutek wybuchu i gwałtownego schłodzenia gorącego azotu. Jednak to drobnostka w zestawieniu z tym, jakie korzyści daje ten element.