Samochód zabytkowy – początki motoryzacji
Historia samochodów w znanej współcześnie formie bierze swój początek w wieku pary. W 1769 roku Nicolas-Joseph Cugnot zbudował pierwszy pojazd napędzany dość prymitywną maszyną parową. Poruszał się on jednak z prędkością 4 km/h i w praktyce nie miał zbyt dużego zastosowania.
Dopiero kilkanaście lat później, bo w 1801 roku pochodzący z Anglii inżynier Richard Trevithick udoskonalił maszynę parową, tworząc coś, co nazwał lokomotywą drogową. W 1804 roku miała zaś miejsce pierwsza podróż takim pojazdem. Zasiadło w nim 12 osób, a sam automobil przemierzył 150 km. Nie odniósł on jednak sukcesu finansowego.
Jak zmieniały się samochody?
Dużo bardziej znana okazała się Rakieta skonstruowana w 1829 roku, stworzona przez dwóch braci: George’a i Roberta Stephensonów. Od 1962 roku ten pojazd zabytkowy można znaleźć w jednym z londyńskich muzeów. W trakcie jednego z konkursów jej maksymalna prędkość wyniosła 48 km/h.
Najpopularniejsze pojazdy do dziś, które można spotkać także na polskich drogach, to wciąż auta spalinowe. Ich prototyp powstał w 1888 roku, a wprowadził je na rynek Carl Benz. Można powiedzieć, że to był początek nieco bardziej współczesnej ery w dziejach motoryzacji. W 1899 roku sprzedano aż 600 sztuk modelu stworzonego przez Benza. Stopniowo zaczynały pojawiać się także inne innowacje, np. napęd na przednie koła.
Co „samochód zabytkowy” oznacza obecnie?
Dziś mówiąc o samochodzie zabytkowym niekoniecznie ma się na myśli aż tak stare pojazdy, związane nierozłącznie z początkami historii motoryzacji. Na przestrzeni dekad powstało bardzo dużo różnego typu modeli aut, które stały się istotne nie tylko dla rozwoju motoryzacji oraz technologii, ale również dla historii ludzkości w ogóle. Aby jednak auto zostało uznane za zabytek, musi spełnić kilka konkretnych wytycznych.
Auta zabytkowe – ile lat muszą mieć?
Kiedy auto jest zabytkowe? Przede wszystkim wtedy, kiedy osiągnie odpowiedni wiek. Żółte tablice, na których poruszają się właśnie tego typu samochody, mogą zostać przyznane tylko takiemu modelowi, który posiada co najmniej 25 lat, a jego model nie jest produkowany od minimum 15 lat. W gruncie rzeczy nie jest to szczególnie archaiczny okres, bo taki warunek oznacza, że np. wyprodukowane w 1996 roku Fiaty 126p już mogą być uznawane właśnie za zabytek.
Oryginalne części to podstawa
Bardzo istotne jest także to, że pojazd zabytkowy musi mieć przynajmniej 75% części oryginalnych. W innym przypadku zostanie zgodnie z prawem uznany nie za oryginalne auto, a za jego replikę. Nie będzie to zatem prawdziwie zabytkowy samochód. Dlatego jeśli planujesz zakup konkretnego modelu po to, aby następnie wyrobić mu odpowiednie dokumenty poświadczające o zabytkowości, najlepiej odwiedź sprzedawcę wraz z rzeczoznawcą, który będzie w stanie potwierdzić oryginalność elementów.
Jakie auta mogą jeszcze zyskać żółte tablice?
Czy rejestracja samochodu na zabytek jest możliwa w przypadku młodszych pojazdów? Owszem! Jednak wiąże się to już z oceną specjalisty. To on musi określić, czy dane auto jest w jakiś sposób istotny historycznie. Co to oznacza w praktyce? Przede wszystkim żółte tablice mogą zdobyć te modele, które zapisały się jakoś na kartach historii, np. przewożąc znane osoby w istotnych momentach ich życia albo wygrywając ważne wyścigi.
Które auta mogą zostać zabytkami?
Rzeczoznawca może też uznać zabytkowy samochód, jeśli konkretny pojazd jest w jakiś sposób unikatowy lub istotny dla historii samochodowej, np. był wydawany jedynie w bardzo limitowanej serii. Z tego powodu ogólne przepisy są stosunkowo płynne i gdy pojawia się taka konieczność, istnieje możliwość uzyskania żółtych blach do młodszych aut.
Warto zwrócić uwagę na to, że znacznie chętniej uznawane są pojazdy, które są jednak zdecydowanie starsze i mają co najmniej 40 lat. Jednak nie każdy wieloletni samochód może być wpisany do wojewódzkiej ewidencji zabytków. Zapisy prawne związane z warunkami, jakie musi spełnić samochód można znaleźć w ustawie Prawo o ruchu drogowym.
Rejestracja samochodu jako zabytek – cały proces
Jesteś przekonany, że masz samochód, który powinien jeździć na żółtych blachach? Nic nie stoi na przeszkodzie, aby podjąć próbę zarejestrowania go. Przede wszystkim musisz jednak wykazać, że jesteś jego właścicielem.
Samochody stare często mają zagubione dokumenty. Dobrze będzie, jednak jeśli posiadasz umowę kupna-sprzedaży, fakturę VAT lub inny dokument, który potwierdzi, że jesteś jego właścicielem. Jeśli znalazłeś pojazd np. w starej rodzinnej szopie, którą odziedziczyłeś, będziesz musiał odczekać co najmniej trzy lata, a następnie udowodnić, że dopełniłeś swojego obowiązku i próbowałeś odnaleźć właściciela auta.
Pamiętaj o „białej karcie”
Następnie musisz wypełnić kartę ewidencyjną, nazywaną również „białą kartą”. Wypełnij ją w trzech egzemplarzach, a następnie wyślij do Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Jeśli nie chcesz sporządzać jej sam, możesz poprosić o pomoc rzeczoznawcę. Zwykle jest to koszt około kilkuset złotych. Następnie konserwator musi wydać pozytywną decyzję na bazie dołączonych do dokumentu zdjęć i innych informacji.
Ile kosztuje proces rejestracji auta-zabytku?
Wtedy możesz udać się do stacji diagnostycznej, w której pojazd będzie miał wykonany przegląd. Może okazać się, że samochód nie jest w pełni bezpieczny. Wtedy otrzymasz wytyczne co do dokładnych zasad jego użytkowania na drodze.
Na sam koniec musisz udać się do Wydziału Komunikacji wraz z kompletem dokumentów, czyli:
- dowodem osobistym;
- rejestracyjnym;
- zaświadczeniem ze stacji kontroli samochodów;
- decyzją konserwatora;
- tablicami rejestracyjnymi.
Cały ten proces to koszt ok. 1500 zł, jednak jeśli przez niego przejdziesz, będziesz mógł cieszyć się swoim zabytkowym pojazdem.
Samochody zabytkowe – sprzedaż OC dla takich aut
Co tak naprawdę w praktyce można zyskać, posiadając samochód zabytkowy? Poza wyróżniającymi go żółtymi tablicami, które potwierdzają jego wiarygodność i zapewniają wiele przywilejów, będziesz także miał dwie główne korzyści. Po pierwsze, nie będziesz musiał wykupywać całorocznego ubezpieczenia OC ze składkami. To musisz posiadać jedynie wtedy, gdy auto wyjeżdża z garażu.
W praktyce oznacza to zwykle wykup polisy jedynie na miesiące letnie, bo to wtedy takie samochody zwykle można spotkać na drogach. W końcu nikt nie będzie wyjeżdżał zabytkowym kabrioletem w trakcie mroźnej zimy! Dodatkowo zazwyczaj takie ubezpieczenia są po prostu tańsze, więc będziesz mógł zaoszczędzić na poruszaniu się swoim autem.
Troszcz się o stan zabytkowego auta
Kolejną zaletą posiadania zabytkowego samochodu jest możliwość unikania regularnej diagnostyki pojazdu. Po wykonaniu wstępnego sprawdzenia auta nie będziesz musiał robić tego już nigdy więcej. Jednak musisz pamiętać o tym, że wyjeżdżając na ulicę i tak odpowiadasz za stan techniczny swojego samochodu. Jeśli z powodu jego złego stanu technicznego dojdzie do wypadku to kierowca staje się winnym niedopilnowania swojego auta, co wiązać się może z zabraniem dowodu rejestracyjnego aż do momentu, w którym naprawisz pojazd.
Blaski i cienie pojazdów zabytkowych
Niestety, taki pojazd we własnym garażu to też obowiązki. Co warto wiedzieć o wadach zabytkowych aut? Przede wszystkim:
- trzeba je odnawiać pod nadzorem konserwatora;
- nie można ich używać w celach zarobkowych;
- należy zapłacić za cały proces rejestracji auta.
Uciążliwa może stać się renowacja samochodów zabytkowych. Posiadając samochód zabytkowy, musisz wszystkie prace nad nim konsultować z konserwatorem. Oznacza to, że wymiana części będzie mogła odbywać się wyłącznie pod jego nadzorem, a jeśli okaże się, że zepsuł się np. silnik auta wymaga całkowitej renowacji, cały proces może okazać się wręcz niemożliwy.
Na dodatek pojazdy, które nie posiadają corocznego przeglądu, nie mogą być użytkowane w celach zarobkowych, takich jak pełnienie roli taksówki. Jeśli więc chcesz np. wozić pary do ślubu, łatwiej będzie zrezygnować z żółtych tablic.
Zlot samochodów zabytkowych – gdzie się odbywa?
Gdzie można zobaczyć auta zabytkowe z USA, Polski i innych krajów? W wielu polskich miastach odbywają się zloty takich samochodów, dlatego możesz wybrać się w takie miejsce wraz z całą rodziną. Spotkasz takie pojazdy m.in. w Poznaniu, Łodzi, Toruniu, Warszawie czy w Bielsku-Białej. Zawsze możesz również odwiedzić muzea motoryzacji. Samochód zabytkowy to fragment historii, który po prostu warto zobaczyć.
Polacy pałają szczególną miłością do historycznych, rodzimych modeli. To właśnie one są najłatwiej dostępne w kraju. Dlatego jeśli tylko chcesz zacząć swoją przygodę ze starym samochodem spróbuj zainteresować się lokalnymi pojazdami. Posiadanie samochodu zabytkowego może dać również możliwość poznania innych fanów aut retro.